Ftesa për në Butrint dhe konferenca për justifikimin e mungesës së transparencës nga Ministria e Kulturës

Lajmi se po kryeshin ndërhyrje në parkun e Butrintit e se tanimë ishin hedhur tonë beton natyrshëm solli reagim nga shumë arkeologë apo kuratorë arti. U përpoqa të kuptoj mbi procedurat e kësaj ndërhyrje por nuk gjeta asnjë informacion. Ndërkohë pyetjes se përse ministrja nuk kishte bërë transparencë për ndërhyrjen në fjalë para se të fillonte ajo, ministrja u përgjigj se do jepte përgjigje në një seancë dëgjimore të komisionit parlamentar ne datë 11 Tetor. Ndonëse mora pjesë në atë seancë u pa qartë se nuk do të kishte përgjigje.

Ministrja Mirela Kumbaro sipas meje në këtë seancë nuk i kishte bërë detyrat e shtëpise ndërkohe që seanca dëgjimore kishte probleme thelbesore në organizim. Përsa i përket projektit ai sërish nuk u bë transparent. Pavaresisht dosjeve të printuara me dokumentacione mungonte kontrata me kompanine Hako e cila ishte perzgjedhur nga qeveria (disa ditë para zgjedhjeve). Theksoj se perzgjedhja në këtë forme bie ndesh me konkurencën e lirë të tregut sikurse duke njohur kontekstin tonë të mungesës se transparences financiare të fushatave elektorale të partive lë hije të forta për kontratë klienteliste. Deputetëve në komisionin përkatës për këtë seancë nuk iu ishte dërguar një relacion paraprak nga ministrja, por për mendimin tim ata duhet ta refuzonin seancën derisa ky relacion tu dërgohej. Menagjimi i seancës drejtuar/moderuar nga Albana Vokshi ishte tejet i cunguar. Tone të larta të pajustifikueshem nga ajo dhe deputeti Fidel Ylli të kujtonin seancat parlamentare antagoniste në parlament. Kumbaro në mungese te qartësisë në përgjigje bënte përshkrime kontekstesh historike të menyrës sesi kishin operuar ministrat paraardhës të kulturës. Nga ana tjetër kishte deputete që nuk bënin dallim mes pyetjeve proceduriale dhe atyre qe lidheshin me temën, gjë që flet qartë për nivelin disave prej tyre. 41 ton beton do hidhen ne parkun e Butrintit, të pakten ky fakt u konfirmua. Ministrja u premtoi se do tu a niste me email dokumentet proceduriale deputeteve dhe un po mendoja sa sens ka ky konfidencialitet? Kur do kuptoni o politikane se proceset e politikberjes bashke me transparencen si pjese perberese te tyre jane po aq te rendesishme sa vete vendimet finale (produkti).Po vijoni te perkeqesoni nivelin e larte te mosbesimit qe qytetaret kane ndaj institucioneve te shtetit.Keqardhje teksa rikonfirmohet arroganca institucionale.

Pas postimit që bëra në rrjetet sociale në lidhje me këtë seancë, Ministrja Kumbaro më dërgoi një ftesë për të parë vetë situatën në Butrint e për tiu përgjigjur pyetjeve. Kështu me dt 16 Tetor unë bashkë me disa gazetarë të mediave ftuar nga ministria u nisëm nga Tirana për në Butrint në ora 11. Mua më kishin caktuar në një makinë bashkë me disa drejtoresha të ministrisë. Gjatë rrugës në biseda e sipër teksa diskutonim për temën në fjalë, shpeshherë dëgjova komentin se un nuk paskam shumë kohë që jam kthyer nga jashtë Shqipërisë, e se disa kontrata me kompanitë është normale që të qëndrojnë konfidenciale.
Mbërritëm në Butrint filloi konferenca mbi dërrasat e shtruara në beton. Mbi 30 minuta u prezantuan statistikat e punës së mirë të Ministrisë së Kulturës duke mos harruar të përshkruajnë gjendjen katastrofale të kohës kur erdhën në pushtet.
Teksa erdhi momenti i pyetjeve më në fund arrita të bëj disa.

Pyetjes se nëse kemi një publik kaq mosbesues ndaj institucioneve a do të duhej që institucionet të zbatonin transparencë proaktive e jo reaktive, ministrja iu përgjigj se nuk e di. "hajde të ndryshojmë ligjin".
Pyetjes se përse dhe transparenca reaktive nuk funksionon (rasti kur aplikon me formular kërkesë informacioni) ku solla shembull disa raste të denoncuara nga kuratori Romeo Kodra, mi përgënjeshtroi në sy e faqe sikur ky i fundit nuk kishte dashur vetë transparencë medemek.
Pyetjes se përse nuk bëhen transparente dhe pseudo dëgjesat publike të ekspertëve iu përgjigj se "nëse e botojnë online bien serverat".
Pyetjes se përse nuk bëhet publike kontrata me kompanine Hako, "disa dokumente mbeten konfidenciale".
Në lidhje me digjitalizimin e këtyre dokumenteve, u shpreh se "ne akoma nuk kemi digjitalizuar bibliotekën lëre më të digjitalizojmë dokumentet e proceseve". Kjo fjali është e padenjë për tu komentuar, flet dhe bërtet qartë fare mbi filozofinë e kësaj qeverie.
Kur i fola për transkriptet e dëgjesave meqë shumë aktorë të fushës së arkeologjisëu shprehën kundër, më kërkoi emra (i numërova disa) por harroi se dhe unë isha e pranishme tek dëgjesa që zhvilloi tek komisioni javës së kaluar ku A. Vokshi i përmendi të paktën 10 emra të fushës që ishin kundër.
Për të mos harruar, mua më prezantoi fillimisht si vullnetare, jo për gjë por pyetjet e mija përballë saj me dëshmitare median do të tingëllonin më shumë nëse ata e dinin se në fakt jam formuar e diplomuar për politikat publike. Personalisht nuk pendohem që pranova ftesën për këtë event por u zhgënjeva nga dritshkurtësia që e karakterizon këtë administratë publike.
U largova me një ndjesi të trishtë nga Butrinti magjepsës, teksa jashtë tij bisedova me dy adoleshentë të zonës që më thanë se do largohen nga Shqipëria sepse nuk shohin perspektivë e se vendimet brenda asaj që ndodh në parkun e Butrintit i merr vetëm Tirana. Banorët nuk e kanë idenë e nuk përfshihen fare në atë që ndodh aty pasi ata vetë konsiderohen turistë nga shteti. Kështu Forumi per Mbrojtjen e Trashegimise Kulturore sot në fakt nuk morëm përgjigje, deri diku morëm justifikime për mungesën e tyre.
Për transparencë për ministren Mirela Kumbaro ja diploma ime.

E dashur Vjosë

E dashur Vjosë, un kam lindur në Kukës aty ku Drini gjallonte bukur mes kodrash e malesh. Kur linda unë, qytetin e kishin përmbysur për qëllime madhore, u vendos nga diktatura që qyteti im që nuk e njoha kurrë të përmbytej. Ky vendim sigurisht u mor pa pyetur Kuksianët. Po, e dashur Vjosë, ishim në diktaturë, arroganca e pushtetit parë në perspektivën historike kuptohet. Kësisoj edhe pse linda në Kukës qytetin tim me këtë emër të lashtë nuk e pashë e njoha kurrë. Njoha e u linda në një qytet të transplantuar komunist, me godina katrore me hapsira të cunguara që në çdo detaj të kujtonin kufij. Kufij të të jetuarit e kufij të të menduarit. Qeveria e asaj kohe mundet që Kukësin e vjetër ta ketë sakrifikuar për arsye madhore kombëtare. Por sot e dashur Vjosë jemi në vitin 2017, simotrat e tua Valbona e më gjerë, ty përfshirë, po vijoni të sakrifikoheni nën perspektivën e burimeve hidrike për energji, anipse vetë bota sot po e rikonfirmon se e ardhmja është energjia diellore e jo ajo ujore. Po sakrifikohesh ndërkohë që burimet hidrike të energjisë (HEC-et) kanë shumë kosto operative e kanë po ashtu shumë humbje në transmision. Sikur të mos mungonin HECet tanimë kemi dhe brejtësit e babëzitur, apo çakenjtë si kompania Hari Lena e njohur më së shumti nën logon e ujit Trebeshina. Këta e dashur Vjosë, të kanë zaptuar, ta kanë zënë frymën dy herë dhe pronarët e tyre e konsiderojnë këtë vend në stadin e përshkrimit të shekullit 15 të Thomas Hobbes, Nuk ka ligje e as institucione që përballen me ta, këta të fundit janë të plotfuqishëm. Median e kontrollojnë me anë të reklamave, qeveriun me anë të min së sipërmarrje, pushtetin lokal me anë të pafuqisë për të reaguar. Dhe komunitetin e zbrazur nga emigracioni të Këlcyrës e kërcënojnë me ato pak vende pune që kanë hapur si kompani.
Ah moj Vjosë sikur të mund të flisje do të doja të protestoje natyralisht, kjo sepse nuk kemi më komunitete e institucione. Vjosë të ftoj të tërbohesh sepse po të vrasim!
Ndonëse nuk besoj në zot po dua të besoj në energji. Po dua të shoh teksa Vjosa shkund betonin por mbase në këtë orë të vonë unë si idealiste po ëndërroj . E megjithatë e dashur Vjosë edhe po nuk u ngrite, unë bashkë me dhjetra aktivistë do mundohemi sa mundemi që të të shpëtojmë nga kthetrat e të pangopurve. Nuk e di sa do ia dalim, në këto kohë të mbrapshta ku jetojmë nuk kemi luks për pritshmëri.
Meditime pas mesnate 8 Tetor 2017