Vajza në BRONZ..

Shkoj shpesh të kreh flokët e mia tek kjo parukierja që zbulova para disa muajsh dhe që për fat të mirë nuk ndodhet larg adresës sime. Më në fund mendova se gjeta një parukiere që nuk të pyet tërë kohës pyetje si: ku punon, a je e lidhur apo beqare, a je e martuar apo e fejuar a ke vëllezër apo motra etj etj, gjithmonë më ka bërë përshtypje kjo nevojë a panevojshme e këtyre pyetjeve në parukeritë e Tiranës. Kështu megjithëse nuk shkoj shpesh në parukeri u bëra një kliente e besuar e kësaj të fundit. Eshtë një vajzë e re rreth26 vjeç, e veshur në mënyre moderne dhe praktike njëkohësisht. Flokët I mban deri tek supet dhe I ka bërë me disa fije të bukura bjonde, të jep përshtypjen se është e pavarur, dhe vërtet e shkathët. Disa herë kam vënë re se aty mblidheshin disa vajza që bisedonin për asgjë dhe për gjithçka, kështu duke qenë se veshët punojnë në mënyrë rebele mësova se ka një djalë 10 vjeçar dh të shoqin nuk e ka në këtu. Fenomeni I emigracionit e bën krejt normale faktin e të pasurit të bashkëshortit jashtë ndaj dhe deri këtu nuk mendoja për asgjë të jashtëzakonshme. Ndërkohë televizioni në vendin tonë është I domosdohëm si mobiljë dhe në parukeri, kështu BBF ndiqet rëndom, dhe komentet për këtë këngëtare apo tjetrën nuk kanë të sosur.
Në skenë del një këngëtare shume popullore aktualisht, Më pyet: Mos I ka bërë gjë buzët ajo?
-I them nuk e di por nuk ngjan sikur ti këtë bërë, më duket natyrshëm shumë e bukur!
Por Keti (parukierja) përdredh buzët dhe thotë:
- Aman se nuk ësht pale çfarë, shih si është veshur si …
Reagoj dhe I them:
-Ti themi gjërat siç janë për atë që po bisedonim dhe të mos e përziejmë bisedën,d he në fund të fundit sado banal të jetë luku I njërës apo tjetrës këngëtare nuk mund ti vëme nofka apo epitete pa e njohur fare atë..
Shpjegimet e mija do shkonin dhe më tej, por më dukej e tepërt për Ketin, biseda vijoi tek nevoja e gjithsecilit për të udhëtuar, ndërkohë që un po mendoja sesa kontradiktor mund te jete paraqitja apo stili modern I të veshurit me mendjen e vetë personit.. Por pikërisht e shtyrë nga kjo bisedë e shkurtër Keti filloi të më tregontëpër veten e saj..

“Më martuan të re fare.. familja isha vetem 15, fëmijë.. pas 1 viti më lindi djali por ndërkohë vetë familja ime vëllezërit e mij ishin të bindur se un duhet ta lija atë. Këmbëngulën që të ndahem, dhe un u riktheva tek jetesa me prindrit dhe vëllezërit e mij. Jeta ime ka qenë një skëterrrë e vërtetë..isha njeriu që ka faj, gjithmonë faj, tani që jetoj prej kohësh me prindërit, vëllezërit e mij dhe nuset e tyre duhet të pranoj se jam njeriu i shënjestruar i çdo dite. Prindërit e mij gjithmonë kanë mbështetur vëllezërit , në kontradiktat tona un isha në mënyrë të padiskutueshme gabim, gabim, deri aty sa te haja dru nga vëllezërit e mij ishte shumë e natyrshme, por ajo që me shqetëson tani ështe se dhe djali im duke jetuar në këtë ambient kam frikë se do te bëhet pikërisht si ata. Vellai im që eshtë 3 vjet më I vogël se unë më kontrollon në mënyrë brutale, nuk guxoj të mbaj as telefonin të hapur, pasi patjetër ai do të kontrollohet, duhet të kthehem para orës 8:30 në shtëpi sepse ndryshe un jam ajo e rrugës ajo e pavlefshmja ajo që përveç se po e mbajnë po I turpëron ata”
Këto fjalë që dolën me një rrëmbim kaq të madh, më ngjasuan me prishjen e një dige të një lumi ku nuk e ndaltë asgjë më. Një ujë I ashpër , I ftohtë, me rrëketë në ajër që mblidhte të gjithë ato shkëmbinj që haste përpara pë pyetur, pa u frikësuar , I vendosur ti japë fund një luftë me rrënje te thella sa ç’mund të ishte vetëdija e fëmijërisë. Flokët e mija sikur po shtriheshin vetë tashmë pas atij rrëfimi të ashpër.. kaçurelat besnik nuk ishin më u dorëzuan me lehtësinë më të madhe .. dhe sytë e mij vërejtën për herë të parë se si ajo vajzë të cilën e kisha pare si autoritarë, të qeshur dhe të shkathët po kthehej në një qënie më të brishtë se vete fjala brishtësi. Uli për një momënt pllakatat e hekurta që parukieret I quajnë “pjastër” dhe më kërkoi ndjesë për lotët.. ndërkohë un u vonova pak në përgjigje si shprehje e qartë e pamundësisë sime për të parashikuar një situatë të tillë sot të dielën.. I thashë.. - të lutem vetëm falje mos më kërko… Në mënyrë të drejtpërdrejtë I thashë se duhej të largohe që aty..! I them më mirë veshtirësitë që të japin shpresë sesa komfortet mizerabël, Kërko një apartament tjetër dhe jeto e lirë pa presione, pa kontrolle, pa influence dajallore tek djali yt..dhe ajo pohon me kokë por më thotë që nuk e ka të lehtë.. pasi nëse do ta bënte atë ajo do të merrte epitete të ndryshme.. qe do ta shkatërronin.. më thotë e vetmja zgjidhje është të largohem nga Shqipëria bashkë me djalin tim kështu të paktën ata nuk do të thonë që un u largova për këtë apo për atë, por sepse jeta diku tjetër është me e përshtatshmë per mua..kështu të paktën vetë opinioni do ti mbrojë dhe ata.. Një ofshamë nga ajo, që pason me një ofshamë nga unë për atë ..mbaroj. I lë 200lekë më shumë.. dhe dal, ec në të ftohtë duke menduar se për herë të parë dola nga nje parukeri pa e parë në fund veten në pasqyrë..

Pana-qumështi i librit

E prisja me shumë kënaqësi Panairin e Librit, si dikush që i adhuron librat, por u përballa me një zhgënjim që nga forma e organizimit të këtij aktiviteti e deri tek përmbajtja e tij, pra vet librat. Çuditërisht, disa gjëra vërtet duken që nga pamja. Duket sikur sëmundja e ngjyrave të pallateve të Tiranës ka pushtuar dhe afishen ftuese në Panair. Disa ngjyra ylberi që të ftojnë në Panairin e organizuar nga Shoqata e botuesve që tregon se nuk kane vizion në marketingun e tyre, e nëse këta nuk kanë ç’mund të presim nga të tjerët. Në të vërtetë, imazhi më kujtoi reklamën e një kompanie bojërash si ASTIR-i që reklamonte prej një kohe jo pak të gjatë në disa televizione.Në pamje të parë, kjo afishe mund të ngjante si ftesë për një Panair të Librit për fëmijë. Gjithsesi, sado që përmbajtja e librave ishte e larmishme, mënyra e konceptimit, e funksionimit të këtyre shtëpive botuese duket tejet amatoreske, tejet e keq shfaqur, të paktën kundrejt lexuesit shqiptar, që ka dy lek për të blerë ata libra, libra këta që në përgjithësi janë shumë të shtrenjtë për xhepin e shqiptarëve.
Së pari, vetë emrat e shtëpive botuese janë vshtirësisht të kujtueshëm. Kjo për hir të emrave që frymëzojnë amnezi. Për fat të mirë ka dhe nga ato që mbajnë emrin e të madhit Fan Noli apo Gjergj Fishta, gjithsesi dhe aty nuk e di si mund ta masim cilësinë e veprave të botuara. Por është interesante të zbulosh se shumica e universiteteve private kanë ngritur dhe nga një shtëpi botuese. Pa dashje, na lind një pyetje mbi materialet akademike që këto universitete, ende pa traditë, guxojnë të servirin tek studentët e tyre. Çështja nuk është thjesht tek librat që ata u shesin studentëve, por dhe tek cilësia e përmbajtjes apo e përkthimeve të këtyre materialeve akademike, apo të ashtuquajtura të tilla.
Kështu, po t’i marrim me radhë detajet, librat dhe autorët, do të vërejmë më shumë përkthime të autorëve të huaj, shpesh autorë të përkthyer nga përkthyes të ndryshëm. Sigurisht, fillojmë dhe dyshojmë tek cilësia e përkujtimësia dhe të drejtat e autorit. Në fakt, kjo bëhet më e dukshme teksa shohim me shumicë përkthime të autorëve si Daniele Steel, ku për disa shtëpi botuese të tjera ajo quhet Daniel Still. Nuk mungonte dhe Teodor Drajzer me Tragjedinë Amerikane, thua të jen vërtet klasikë këta autorë ?! Nga ana tjetër, At Zef Pllumbin me veprën “Rrno vetëm për me tregue” e gjejmë vetëm tek një shtëpi botuese. Një detaj tjetër tepër interesant ishte prania e fjalorëve të ndrequr apo të përmirësuar të quajtur plot ndershmëri si të tillë. Duke vijuar me fjalorët mos u habisni të mësoni se ne botojmë më shumë fjalorë Anglisht-Anglisht, Italisht-Italisht, e më pak fjalorë Shqip-Shqip. Së dyti duke analizuar librat e përkthyer nga përkthyesit që përkthejnë libra ballkanike nga italishtja apo anglishtja, duket sikur duam ta përqafojmë me zor Evropën Perëndimore. Ndërkohë, po të vijojmë me cilësinë e printimeve, sërish fjala rregull, nuk ka kurrfarë kuptimi. Do vërejmë libra të prerë valë-valë, dhe patjetër, tek ne është krejt normale. Nuk jam kundër librave fetarë, por është e pafalshme që në panaire të tilla të bëhet propagandë agresive fetare, siç është afrimi deri tek hunda për të më falur Dhiatën e Re. Por ajo që i vë kapakun atyre orëve që mund të kalosh tek Panairi i Librit, është se po mbylle sytë qoftë për një moment, mund të mendosh se je në pub, kjo sepse nuk bëhet fjalë thjesht për sfond, por për një volum që do ta kishte zili çdo disko. Po të hysh tek repertori muzikor sërish një repertor muzike pop e rock, pa frikë mund të dëgjoni Shakirën në ditët që kanë mbetur për të vizituar Panairin. Nëse në lokale muzika e lartë mund të jetë nxitëse e konsumimit, nuk besoj se e njëjta gjë ndodh me shitjen e librave. Kuptohet, si për ta mbyllur, dhe vetë spikerja që lajmëronte për promovimet e librave kishte një zë të ashpër e pa kurrfarë emocioni, thua ti se nuk po fliste për libra por për ndonjë produkt banal. Ja dhe një aktivitet amator i radhës. Do vijë koha kur do të shohim pak profesionalizëm?