Arsyeja që më shtyu të bëj këto sygjerime ishte eksperienca si asistente kerkimesh akademike mbi funksionimin e shoqatave të komuniteteve të ndryshme që operojnë këtu (psh shoqatat e ndryshme të emigrantëve nga vendet me origjinë nga Karaibet) dhe informimi mbi aktivitetet e shoqatave Shqiptare të cilat në rastin konkret kanë mundësi të shkelqyera që patriotizmin ta tregojnë përtej simboleve kombëtare.
Shumica e shoqatave kulturore të Karaibeve p.sh mbajnë një lidhje shumë konstruktive me vendet e tyre të origjinës. Misioni i tyre përgjithësisht e përçon patriotizmin duke kontribuar realisht ndaj komuniteteve që kanë lënë pas. Ky kontribut në shumë raste përkthehet me ndihmë konkrete si psh mbledhje fondesh për shkolla: bursa për nxënës, mjete dhe aparatura për shkollat, rinovime të ndërtesave me qëllim arsimuese, e deri tek ofrim bursash për studime në SHBA për studentët e shkëlqyer.
Pa dashur të fus në një kallëp të gjitha shoqatat Shqiptare, kam vënë re se në përgjithësi, me ndonjë përjashtim te vogël, aktivitetet e tyre i përmbledhin në qëllimet argëtuese duke promovuar simbolet/ festat kombëtare; pavarësia e Shqipërisë, pavarësia e Kosovës, promovimi i shqiptarëve që na bëjnë krenarë(ndonjë herë promovime pa përmbajtje si psh; fotoja në filan reviste mode e një modeli/eje), festival filmash Shqiptar etc . Pra kryesisht ka një mision kulturor por qe nuk rezonon më shumë se kaq. Ndërkohë, duhet theksuar se dhe nga ana organizative Shoqatat shqiptare nuk janë shumë të qarta. Në kohët e teknologjisë sigurisht që faqja në mediat sociale është një instrument por nga ana profesionale kjo e fundit është e pamjaftueshme.
Një organizatë duhet të ketë një mision të qartë, mision ky që pasqyron frymën e qëllimeve të kësaj shoqate. Ky mision mund të ketë synime afatgjata (promovimi I kulturës shqiptare, njohja me njëri-tjetrin dhe bashkëpunimi I Shqiptarëve në këto qytete apo shtete etj) si dhe afatshkurtra të ndërtuara në mënyrë të tillë që ti sherbejnë konkretisht dhe komuniteteve të origjinës ( Shqipëri, Kosovë, Maqedoni, Mal i Zi). Po ashtu nga ana organizative mundet shumë mirë që të kenë një këshill hierarkik apo horizontal I cili zgjidhet me votën e të gjithë atyre që e kanë konfirmuar veten si anëtare të kësaj shoqate. Në këte linjë duhet që shoqatat të vendosin një tarifë vjetore e cila mund të varioje nga 10-20 $ (dollarë) , shumë kjo e cila përdoret për kostot logjistike të mirevajtjes së kësaj shoqate. Njëkohësisht nga ana organizative këto shoqata mund të krijojnë buletinin e tyre informativ. Ndërtimi I nje faqeje ëeb mund të përdoret me këto fonde ku paralelisht vendoset një traditë transparence të plotë në lidhje me shpenzimet e shoqatës. Kjo strukturë do të institucionalizonte vetë shoqatat dhe nuk do i bënte ato të varura nga një individ sikurse nuk do abuzonte me gatishmërinë e një individi. Institucionalizimi I shoqatave Shqiptare paralelisht duke u identifikuar do të rriste mundësinë e shkëmbimit mes tyre (shoqatave) si nga ana e informacionit (duke krijuar lidhje mes njëra tjetres, lidhjet ëeb të pasqyruara në mënyre reciproke) por dhe nga ana e ndarjes së informacionit të aktiviteteve mes tyre. Do të ishte shumë pretenduese nga ana ime mbase por keto shoqata një ditë mund të krijonin dhe agjenda të përbashkëta. Sa bukur do të ishte sikur një ditë te dëgjoja për një konferencë të tëgjithë shoqatave shqiptare në SHBA ku diskutohet për politikat e asistencës si komunitet ndaj vendeve prej ku vijmë, e pse jo ku ju sygjerohet emigrantëve që mos ti ndihmojne familjet e tyre thjesht mes asistencës monetare ku paratë shpenzohen por duke ju sygjeruar qe të vendosin kushte në mënyre që këto ndihma monetare pë përdoren nga këta të fundit për qëllime edukimi apo sipërmarrjeje.
U gëzova që mora pjesë te festa e pavarësisë që u organizua në Seattle, ku shikoja se si sundonte e kuqja dhe e zeza tek veshjet e pjesmarrësve, tek tollumbacet dekoruese, tek flamujt e këngët patriotike. Por duke menduar se ishim afërsisht 300 veta dhe paguam një tarifë prej 30 -60$ (në varësi te statusit) do të isha entuziazmuar sikur në këtë biletë të kishte një kosto me 5$ më shumë, kosto kjo që do ti shkonte disa jetimoreve të cilat mund ti përdornin për tu blerë libra këtyre të fundit. Ose ose mund ti shkonte si ndihmë një shoqate me integritet si Instituti I Alpeve Shqiptare, veçanërisht meqenëse në këtë event kishim përfaqësuesen e saj studenten që na krenon Kristina Milaj. Kjo kosto e cila nuk është asgjë për ne mund ti shkonte shkollave të Shqipërisë tjetër të Marin Memës, kjo kosto mund ti shkonte printimit për libra në Shqip të fëmijëve të emigrantëve në Greqi. sikurse mund ti shkonte si financim shkollave të munguara shqipe në Mal të zi ku Shqiptarët sot po kërkojnë të drejtat e tyre. Kjo kosto e cila do na nderonte mund ti shkonte dhe ambulancës së një fshati te thellë në Kosovë apo Maqedoni. Diaspora Shqiptare ka kontribuar tej mase ndaj ekonomive tona në shtetet ku jetojnë Shqiptarët ne Ballkan, por nëse do organizohej më mirë dhe krijonte sinergji do mund të influenconte në mënyrë me efikase dhe politikat sociale në vendet e origjinës. Po ashtu, një sinergji e koordinim i tillë do ishte më efikas edhe në forcimin e lobit Shqiptar në SHBA apo gjetkë. Deri tani dhe ky rol është kryer nga figura të veçanta me një organizim disi ishullor pa mbështetjen e duhur nga komuniteti shqiptar këtu. Organizimi, instuticionalizimi dhe koordinimi do mund të sillte aktivitet më të frytshëm dhe në këtë drejtim.
Un dua të besoj se dhe ju si unë do të donit që pas disa vitesh kur të ktheni kokën pas e të numëroni aktivitetet tuaja, jo thjesht darkat ku u ushqyem mirë e kërcyem, jo thjeshtë frymëzimet patriotike me recitimet e vargjeve të Fishtës, por dhe aktivitetet fisnike që sfidojnë të tanishmen dhe frymëzojnë të ardhmen.
