Mbase dikush do mendonte se me këtë shkrim kam kryer gazetari investigative ku pikërisht kam bërë kërkime mbi mënyrën sesi bashkia vijon të pretendojë kryerjen e dëgjesave publike. Por jo, dikush më nisi disa emaile shtyrë nga publikimi im i dy javëve më parë ku denocova bashkë me gazetarin e emisionit të censuruar Publicus, farsën e dëgjesës së pretenduar publike në njësinë 9-ntë me tematikë buxheti me gjithpërfshirje. Në emailet që mu nisën nga njëri prej të ftuarve pretendohet për dëgjesa publike me temë planin rregullues të Tiranës dhe vlerësimin e ndikimit në mjedis.
Por pyetjet e para që lindin janë: Cila është procedura që ka ndjekur Bashkia e Tiranës për të zgjedhur publikun? Cila është mënyra sesi ajo e informon atë për të marrë pjesë në dëgjesa? Po kur pretendon ti bëjë këto dëgjesa, sa i përmbahet rregullores gjatë tyre?
Publiku për bashkinë
Në emailin e nisur nga nje punonjes i saj, Aulent Guri (po, po pikërisht djali i mjedisorit më të famshëm në Shqipëri i cili në daljet e tij mediatike shkon përtej dëgjesave vërtet publike në referendume) është një listë emailesh, ku mbizotërojnë organizatat mjedisore (shikoni figurën e mëposhtme). Por, nuk mungojnë po ashtu dhe emaile të zyrave ndërkombëtare si ajo e UNDP-së , BE-së dhe GIZ. Institucione këto të cilat nuk dimë në se në këtë rast kanë monitoruar llogaridhënien, gjithpërfshirjen, transparencën dhe demokratizimin e shoqërisë në mënyrën sesi i merr vendimet Bashkia . Port ë paktën me anë të këtij emaili ftues, jemi të sigurt se dhe atyre u kka shkuar ftesa konfidenciale për dëgjesa publike. Sigurisht nuk duam të fajsojmë këto përfaqësi, por përfitojme nga rasti ti rekomandojmë këtyre organizatave që të verifikojnë mënyrën sesi bëhen pseudo dëgjesat publike nga bashkia më e madhe e vendit, duke mos lejuar kështu të përdoren si alibi për shkeljet e kryera.
Ja publiku për bashkinë:
Ftesa për dëgjesa
Ndërkohë ftesa për dëgjesë publike bëhet me anë të emailit, si më poshtë
Përshëndetje,
Bashkia Tiranë ka kënaqësinë t'ju ftojë në konsultimin e parë me publikun
dhe grupet e interesit për Raportin Paraprak të VSM-së për Planin e
Përgjithshëm Vendor.
Si rrjedhojë e reformës së re territoriale dhe ndryshimit të kufijve
administrativ, Bashkia Tiranë, është në procesin e hartimit të Planit të
Përgjithshëm Vendor. Bazuar në: Ligjin Nr. 10431, dt. 09.06.2011 "Për
Mbrojtjen e Mjedisit", Ligjin nr. 10440 dt.07.07.2011 "Për vlerësimin e
ndikimit në mjedis", Ligjin nr. 10448 dt 10448 dt. 14.07.2011 "Për Lejet e
Mjedisit", Ligjin nr.91/2013 "Për Vlerësimin Strategjik Mjedisor", dhe aktet
e tjera nënligjore sipas të cilave Plani i Përgjithshëm Vendor i nënshtrohet
Raportit të Vlerësimit Strategjik Mjedisor, pas konsultimit të parë për
nisjen e procedurës së VSM-së dhe propozimeve të bëra nga Ministria e
Mjedisit, është proceduar me hartimin e Raprtit Paraprak të VSM-së.
Për këtë qëllim dëshirojmë t'ju vëmë në dijeni se dëgjesa publike do të
zhvillohet ditën e Premte dt. 11.11.2016 ora 10.00 në sallën e Këshillit
Bashkiak, Bashkia Tiranë. Pjesëmarrja juaj do të jetë me shumë rëndësi në
realizimin e Raportit të VSM-së.
Bashkëngjitur gjeni Draftin e VSM-së.
Punë te mbarë!
Aulent Guri
SPECIALIST
[cid:ii_14ef2c72333ea847]
Drejtoria e Politikave dhe Edukimit Mjedisor Bashkia Tiranë Sheshi
"SKËNDERBEJ", Nd. 2, Kodi postar 1001, Tiranë, Shqipëri
Web: www.tirana.gov.al
________________________________
Dëgjesa publike dhe emaili konfidencial.
Në firmën e emalit të nëpunësit të Bashkisë lexojmë
Informacioni i trasmetuar në përmbajtje të këtij mesazhi është i destinuar
vetëm për individin ose për institucionin të cilit i është nisur, mund të
përmbajë materiale konfidenciale dhe / ose të privilegjuara vetëm për
marrësin. Çdo rishikim, trasmetim, shpërndarje apo kryerje e ndonjë veprimi
tjetër të ngjashëm me këto, nga personat apo nga subjekte të tjera të
ndryshme nga marrësi i synuar,është i ndaluar. Nëse merrni gabimisht këtë
mesazh, ju lutem kontaktoni urgjentisht dërguesin e tij dhe fshini çdo
material të trasmetuar në kompjuterin tuaj. Ne nuk pranojmë asnjë detyrim
lidhur me dëmtimin apo humbjen e shkaktuar nga programe të dëmshme apo nga
viruse , përveç rastit të neglizhencës së plotë, apo sjelljes së gabuar dhe
të qëllimshme.
Kësisoj, në takimin e parë që Bashkia krur në Nëntor 2016, morën pjesë shumë pak përfaqësues të shoqërisë civile, mbase kjo edhe për faktin se Bashkia pa dhënë asnjë shpjegim, ndryshoi në minutën e fundit datën e takimit . Në emailin e ftesës u ishte dërguar dhe një link ku mund të konsultohej Projekti i VSM-së, në një kohë që në takim u premtua se do dërgohej më pas VSM-ja, premtim që në dijeninë e të ftuarve (të paktën) nuk eshte mbajtur. Në takim, prezantimin e planit rregullues e kishte bërë një arkitekt Italian, përfaqësues i studios italiane që thuhet se ka fituar tenderin (sërish bëhet fjale për informacione të marra në formë jozyrtare, pasi Bashkia në mungesë të plotë transparence nuk ka publikuar asgjë mbi zhvillimin e ketij takimi në faqen e saj te internetit).
Çështja e Planit të Përgjithshëm vendor te Tiranes, nuk ka të bëjë vetëm me ndikimin në mjedis, por mbi të gjitha me vetë demokratizimin e shoqërisë sonë. Ajo ka të bëjë me vetëdijësimin e të drejtave s qytetarë me anë të informimit që institucionet duhet të kryejnë bazuar në ligj. Bashkia do të duhej të publikonte paraprakisht në faqen e saj zyrtare bazuar në ligj, por nëse do të kishte dashur të luftonte skepticizmin do të vepronte si shumë demkokraci të konsoliduara ku dëgjesat regjistrohen në audio-vizual dhe janë të aksesueshme kurdoherë për publikun. Të gjitha detyrimet ligjore që duhet të ndjekë në lidhje me konsultimet publike të planeve që prekin pikërisht vetë komunitetet në nivele makro siç është masterplani apo pseudo planet “rehabilituese” të parkut të liqenit. Bashkia në këtë rast vijon të mos respektojë afatin nga data e shpalljes deri nëditën e takimit të vendosjes në dispozicion të materialit paraprak mbi të cilin do të diskutohej e në mënyrë që publiku të përgatitej. Njëkohësisht materialet që publikohen (dhe me vonesë) nuk kanë gjuhë të procesueshme për publikun. Këto materiale duket se shkruhen vetëm për ekspertë, ose fiks për dëgjesa konfidenciale . Bashkia duhet të japë raporte mbi mendimet, sugjerimet, kundërshtitë e dhëna nga publiku dhe arsyet nëse merren apo jo parasysh ato pasi e ka të detyrueshme me ligj, por bashkia vijon të mos veproje sipas kësaj procedure.Të gjitha vendimet që merren në secilën faze duhet të jenë transparente e të publikohen por bashkia e përdor publikimin e vendimeve sipas oreksit të momentit, biles biles nuk ka historik të vendimeve të marra për secilën fazë. Me pak fjalë i tërë procesi i pseudo dëgjesës në këtë rast është me shkelje të detyrimeve të përcaktuara me ligje dhe v.k.m gjë që e bën në vetvete pseudo dëgjesën të pavlefshme
Publikimi i të drejtave të qytetarëve nuk është opsional/fakultativ, por një detyrim për një shtet i cili pretendon të jetë shtet i së drejtës. Publikimi i këtyre të drejtave dhe veprimi me anë të dëgjesave publike për të respektuar transparencën, nuk bëhet vetëm për të siguruar se plani x apo y do të bëhet siç duhet, por ai integron vetë shoqërinë dhe nxit besimin e qytetarëve tek institucionet.
Por Bashkia vijon të mos e njohë fjalën publik. Institucionet ndërkombëtare vijojnë të proklamojnë agjenda ndërgjegjësuese për transparence dhe me sa duket janë vetë ato që informohen e ftohen të jenë pjesë e dëgjesave konfidenciale. E tërë kjo situate bekohet dhe nga disa orgaanizata mjedisore të cilat nga njëra anë advokojnë për gjithpërfshirje të publikut e dëgjesa publike, nga ana tjetër bëhen vetë ushtarë të dëgjesave konfidenciale. Për më tepër mungesa e transparences mbi këto pseudo dëgjesa e bën dhe ndonjë kontribut të mundshëm nga këto organizata të panjohur për publikun, e ku për rrjedhojë vetë publiku mund të vijojë të jetë mosbesues dhe ndaj asaj që formalisht njihet si shoqëri civile.
Bashkia do vijojë të ankohet për baltosje e të baltosë qytetarët reagues, ata të paktë që janë të informuar për të drejtat e tyre, dhe do minojë gjithpërfshirjen me vendime arbitrare edhe pse kjo mënyre në vetvete ruan qarkun vicioz të mosbesimit të qytatarëve ndaj institucioneve edhe nëse këto të fundit do të kishin qëllime të zbatonin për projekte që i shërbejnë shoqërisë.
