E prisja me shumë kënaqësi Panairin e Librit, si dikush që i adhuron librat, por u përballa me një zhgënjim që nga forma e organizimit të këtij aktiviteti e deri tek përmbajtja e tij, pra vet librat. Çuditërisht, disa gjëra vërtet duken që nga pamja. Duket sikur sëmundja e ngjyrave të pallateve të Tiranës ka pushtuar dhe afishen ftuese në Panair. Disa ngjyra ylberi që të ftojnë në Panairin e organizuar nga Shoqata e botuesve që tregon se nuk kane vizion në marketingun e tyre, e nëse këta nuk kanë ç’mund të presim nga të tjerët. Në të vërtetë, imazhi më kujtoi reklamën e një kompanie bojërash si ASTIR-i që reklamonte prej një kohe jo pak të gjatë në disa televizione.Në pamje të parë, kjo afishe mund të ngjante si ftesë për një Panair të Librit për fëmijë. Gjithsesi, sado që përmbajtja e librave ishte e larmishme, mënyra e konceptimit, e funksionimit të këtyre shtëpive botuese duket tejet amatoreske, tejet e keq shfaqur, të paktën kundrejt lexuesit shqiptar, që ka dy lek për të blerë ata libra, libra këta që në përgjithësi janë shumë të shtrenjtë për xhepin e shqiptarëve.
Së pari, vetë emrat e shtëpive botuese janë vshtirësisht të kujtueshëm. Kjo për hir të emrave që frymëzojnë amnezi. Për fat të mirë ka dhe nga ato që mbajnë emrin e të madhit Fan Noli apo Gjergj Fishta, gjithsesi dhe aty nuk e di si mund ta masim cilësinë e veprave të botuara. Por është interesante të zbulosh se shumica e universiteteve private kanë ngritur dhe nga një shtëpi botuese. Pa dashje, na lind një pyetje mbi materialet akademike që këto universitete, ende pa traditë, guxojnë të servirin tek studentët e tyre. Çështja nuk është thjesht tek librat që ata u shesin studentëve, por dhe tek cilësia e përmbajtjes apo e përkthimeve të këtyre materialeve akademike, apo të ashtuquajtura të tilla.
Kështu, po t’i marrim me radhë detajet, librat dhe autorët, do të vërejmë më shumë përkthime të autorëve të huaj, shpesh autorë të përkthyer nga përkthyes të ndryshëm. Sigurisht, fillojmë dhe dyshojmë tek cilësia e përkujtimësia dhe të drejtat e autorit. Në fakt, kjo bëhet më e dukshme teksa shohim me shumicë përkthime të autorëve si Daniele Steel, ku për disa shtëpi botuese të tjera ajo quhet Daniel Still. Nuk mungonte dhe Teodor Drajzer me Tragjedinë Amerikane, thua të jen vërtet klasikë këta autorë ?! Nga ana tjetër, At Zef Pllumbin me veprën “Rrno vetëm për me tregue” e gjejmë vetëm tek një shtëpi botuese. Një detaj tjetër tepër interesant ishte prania e fjalorëve të ndrequr apo të përmirësuar të quajtur plot ndershmëri si të tillë. Duke vijuar me fjalorët mos u habisni të mësoni se ne botojmë më shumë fjalorë Anglisht-Anglisht, Italisht-Italisht, e më pak fjalorë Shqip-Shqip. Së dyti duke analizuar librat e përkthyer nga përkthyesit që përkthejnë libra ballkanike nga italishtja apo anglishtja, duket sikur duam ta përqafojmë me zor Evropën Perëndimore. Ndërkohë, po të vijojmë me cilësinë e printimeve, sërish fjala rregull, nuk ka kurrfarë kuptimi. Do vërejmë libra të prerë valë-valë, dhe patjetër, tek ne është krejt normale. Nuk jam kundër librave fetarë, por është e pafalshme që në panaire të tilla të bëhet propagandë agresive fetare, siç është afrimi deri tek hunda për të më falur Dhiatën e Re. Por ajo që i vë kapakun atyre orëve që mund të kalosh tek Panairi i Librit, është se po mbylle sytë qoftë për një moment, mund të mendosh se je në pub, kjo sepse nuk bëhet fjalë thjesht për sfond, por për një volum që do ta kishte zili çdo disko. Po të hysh tek repertori muzikor sërish një repertor muzike pop e rock, pa frikë mund të dëgjoni Shakirën në ditët që kanë mbetur për të vizituar Panairin. Nëse në lokale muzika e lartë mund të jetë nxitëse e konsumimit, nuk besoj se e njëjta gjë ndodh me shitjen e librave. Kuptohet, si për ta mbyllur, dhe vetë spikerja që lajmëronte për promovimet e librave kishte një zë të ashpër e pa kurrfarë emocioni, thua ti se nuk po fliste për libra por për ndonjë produkt banal. Ja dhe një aktivitet amator i radhës. Do vijë koha kur do të shohim pak profesionalizëm?
No comments:
Post a Comment